اثرات کود های آلی و شیمیایی بر عملکرد کمی و کیفی چای ترش (hibiscus sabdariffa l.)

چای ترش علاوه بر استفاده های دارویی متعدد، نقش مهمی در درآمد کشاورزان دارد. در این تحقیق به منظور تأثیر کود های آلی و شیمیایی بر عملکرد کمی و کیفی چای ترش، به صورت طرح بلوک های کامل تصادفی با 4 تکرار در مزرعه دانشکده کشاورزی دانشگاه زابل واقع در سد سیستان مورد بررسی قرار گرفت. تیمار ها شامل: (t1) عدم مصرف کود (شاهد)، (t2) 300 کیلوگرم نیتروژن و فسفر و پتاسیم به نسبت 2:1:1 در هکتار، (t3) 20 تن کود دامی در هکتار، (t4) 10 تن کمپوست در هکتار، (t5) 5 تن ورمی کمپوست در هکتار، (t6) محلول پاشی اسید هیومیک به نسبت 5/1 در هزار، (t7) 50 درصد t2 + t6، (t8) 50 درصد t3 + t6، (t9) 50 درصد t4 +t6 و (t10) 50 درصد t5 + t6 بودند. نتایج نشان داد کاربرد کود های آلی و شیمیایی سبب افزایش ارتفاع، تعداد شاخه جانبی و قطر بوته گردید، به طوری که بیشترین مقدار ارتفاع بوته به تیمار t8 و تعداد شاخه های جانبی و قطر بوته به تیمار t9 تعلق داشت. روند تغییرات رشد رویشی در طول فصل رشد نیز نشان داد که با گذشت زمان با کاربرد کود آلی و شیمیایی توأم با اسید هیومیک؛ ارتفاع، قطر و تعداد شاخه های جانبی در بوته نسبت به استفاده مجزای این کودها افزایش می یابد. تأثیر کود های مختلف بر وزن بوته معنی دار بود و بیشترین وزن بوته با کاربرد کود دامی حاصل شد. تأثیر کود های مختلف بر تعداد میوه، عملکرد بذر، وزن میوه، وزن تر و خشک کاسبرگ، طول گل آذین و میوه معنی دار شده، تأثیر کودهای آلی توأم با اسید هیومیک نسبت به سایر کودها بیشتر بود. تأثیر کود های آلی و شیمیایی بر درصد خاکستر و مواد آلی برگ و کاسبرگ هر چند از نظر آماری معنی دار نبود، ولی بالاترین میزان درصد خاکستر برگ و کاسبرگ برای تیمار های t4 و t1 بدست آمد. همچنین بالاترین درصد مواد آلی برگ و کاسبرگ به ترتیب از تیمارهای t10 و t7 حاصل شد. تأثیر تیمار کود ها بر درصد پروتئین و نیتروژن کاسبرگ بسیار معنی دار شد و تیمار t7 نسبت به سایر تیمار ها برتری داشت. بیشترین درصد فسفر، پتاسیم و کلسیم برگ و کاسبرگ و منیزیم کاسبرگ با کاربرد کود های آلی و کودهای آلی توأم با اسید هیومیک به دست آمد. بیشترین درصد سدیم برگ و کاسبرگ به ترتیب با تیمار های t4 و t1 بدست آمد. هرچند از نظر آماری تفاوت معنی داری بین آهن، روی و مس مشاهده نشد، ولی بالاترین میزان آهن از تیمار t8، روی و مس از تیمارt5 و سرب از تیمار t2 بدست آمد. تأثیر کود ها مختلف بر منگنز معنی دار بود، به طوری که بالاترین میزان منگنز به تیمار t10 و کمترین به تیمار شاهد تعلق داشت. بالاترین عملکرد ویتامین c، آنتوسیانین و ph به تیمار t8، بیشترین کربوهیدرات به تیمار t3 و مواد جامد محلول به تیمار t7 تعلق می گیرد. بیشترین کلروفیل a، کلروفیل b و کلروفیل کل به t8 اختصاص یافت. در مجموع از نتایج این آزمایش می توان بیان کرد به دلیل افزایش عملکرد کمی و کیفی، کشت گیاه چای ترش با کاربرد کود های شیمیایی و آلی توأم با اسید هیومیک در شرایط آب و هوایی زابل مناسب به نظر می رسد.